Kavgadan Başka Şiirden Başka -Nusret Gürgöz

Günlerdir bir dağ başındayız

bir başına ve bir şeylerden uzak

Çağıldayan çavlanları dinliyoruz

otların üstüne sırt üstü uzanarak

Duman is ve beton yığını

öyle yormuş, bezdirmiş ki bizi

yaşayıp durmuşuz bir yangını

unutmuşuz gülmeyi artık

günleri saymadık günlerdir işte

saatleri kurmadık ve saatlerce

dağ taş demeden dolaşıp durduk

Çoktandır unutup gittiğimiz

bir sevinci tazeledik bu yaz

doğayı ve kendimizi dinleyerek

Akşit Göktürk, 1982’de ( İlk basımı 1973’te yapılmış.)  ‘İngiliz Yazınında Ada Kavramı’ alt başlığıyla yayımlanan Ada adlı inceleme kitabında, edebiyattaki ‘Ada’ kavramını, ada – Dünya karşıtlığı üzerinden Utopia, Yeni Atlantis, Robinson Crusoe, Gulliver’in Seyahatleri gibi klasik yapıtları odağında irdeler.

Akşit Göktürk:’ Engin denizlerde, dünyanın gürültüsünden patırtısından, gündelik tasalardan uzak, günlük güneşlik bir adada yaşamayı, çocukluğunda, gençliğinde ya da yaşlılığında gönlünden geçirmemiş, düşşel bir adanın şiiriyle büyülenmemiş insan var mıdır?’ diye sorar.

İnceleme kitabını şu tümcelerle bitirir:’ Düşşel adanın büyüsü, taşıdığı içeri – dışarı ilişkisinin her çağın insanına, insan – dünya ilişkisinin anlatımı konusunda da bir nesnel eşdeğer sunabilme olanağı vermesindedir.’

Düşşel bir adanın şiiriyle büyülenmemiş insanyoktur. Ancak Türk(iye) Edebiyatında yaygın değildir ‘ada’ izleği. ( Olsa bile Batı romanının kötü kopyaları olsa gerek.)  Bu yazıyı yazarken Edebiyatı Cedidecilerden Tevfik Fikret’in Abdülhamit’in zulmünden kaçarak, Yeni Zelanda’ya gidip oraya yerleşmek istediği; bu olmayınca Manisa’da Hüseyin Kâzım’ın köşküne sığınmayı düşündüğü geldi aklıma.

Baskı dönemlerinde doğaya kaçma; kuşlara,  otlara,  böceklere sığınma, doğanın sonsuz dinginliğinde kaybolma… orada iyileşme isteği yaygın bir duygudur. Belleğim beni yanıltmıyorsa Erendiz Atasü bir öyküsünde, 12 Mart’tan sonra Harput’a atama isteyip Harput’a ve doğasının dinginliğine sığınan bir doktorun macerasını ve iyileşme serüvenini anlatır.

12 Eylül’den sonra da baskın bir duygudur bu duygu. Pek çok şairin kentten kaçtığını, sırt üstü yere uzanıp gökyüzünü izleyerek pastoral şiirler yazdıklarını hatırlıyorum şimdi. Oysa Cevat Çapan’ın o güzelim çevirisiyle Kavafis bir asır önce:’ Bu şehir arkandan gelecektir.’ dememiş miydi?

15 Temmuz 2016 darbe girişimi ve 20 Temmuz 2016 karşı darbesinden sonra,  pek çok dostum(uz)un yurt dışına çıktığını biliyorum. Çıkmayanlarda ise kentten uzaklaşma, köşesine çekilme ya da doğaya dönme eğilimi olduğunu duyuyorum, gözlüyorum.

Ölüm ilanları ve panzer seslerinden uzak

Bir yaz geçti yabanıl koynunda doğanın

Unuttuk bir zaman meyhanelerin arabesk

Uğultusuyla sırnaşık kızlarını diskoların

Aşkı ve çılgınlıkları nasıl da unutmuşuz

oysa sevmeyi, gülümsemeyi bilmiyorsa insan

öfkelenemez bile artık ve kent öfkesiz

insanlara yenilmemiştir hiçbir zaman

Adını bilmediğimiz çiçekler topladık

kanatıp durdu parmaklarımızı kızılcık

kuşburnu ve böğürtlen dikenleri

Çobanlarla dolaştık bütün bir yaz

ama yine de kentteydi aklımız

ışıldarken yıldızlar ordaki dostlarımız gibi

Birkaç ay önce, nasıl yağıyor yağmur bir görseniz bir bilseniz! Dışarıda göz gözü görmüyor. ‘Yağmur bereketiyle geldi.’ diyor televizyondaki ruhsuz sunucu. Yağmur bereketiyle gelmişmiş. Dağılan seralar, yıkılan evler ve çatıdan uçan bir metal parçasının Antalya – Kumluca’da öldürdüğü Viranşehirli çocuk işçi Berivan…

HES’ler, tüneller, taş ocakları, mermer ocakları, Alevilerin kutsal dağlarını delen dozerler, Alevilerin kutsal dağlarına dikilen baz istasyonları…

Kanserden kırılan kentliler yetmedi ya, şimdi de kanserden kırılan köylüler!

Ahmet Telli bulmuş işte o yıllarda parmaklarını kanatan kızılcık, böğürtlen ve kuşburnunu.

Sahi siz nereye kaçacaksınız?

Doğanın dinginliğini nerede bulacaksınız?

Nerede iyileşeceksiniz?

Şiiri nerede okuyacaksınız?

Şiiri nerede yazacaksınız?

Bu yazının en can alıcı sorusu şu olsun: Kapitalizm  / şehir arkanızdan gelmeyecek mi?

Yazdığım tümce can yakıcı biliyorum; ama ne yapayım ben, her yer yağmalandı, her yer tarumar edildi…

Ah! Akşit Göktürk,  ‘düşşel adanın büyüsü, taşıdığı içeri – dışarı ilişkisinin her çağın insanına, insan – dünya ilişkisinin anlatımı konusunda da bir nesnel eşdeğer sunabilme olanağı’ da vermiyor artık.

İçerisi – dışarısı da artık yok!

Karşıtlığı dahi yok ettiler.

Acı ama, artık sığınacak,  göğsünde uzanacak doğa da yok!

Artık kaçacak hiçbir şey yok!

Kavgadan başka!

Şiirden başka!

Şiir: Ahmet Telli –Öyle Bir Yaz Şiiri I – II

                                                                                         Haziran – Temmuz / 2019

                                                                                                      Antalya

Nusret Gürgöz, 1962 Elazığ doğumlu. 1984’te Dicle Üniversitesi – Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü; 1997’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre öğretmenlik yaptı. Bu aralar avukatlık yapıyor. 2009 – 2016 arasında Çağdaş Hukukçular Derneği Antalya Şubesi Başkanlığı yaptı. 1990’dan bu yana şiir ve deneme ağırlıklı olmak üzere ürünleri sanat – edebiyat ve  meslek dergileri ile internet sitelerinde yayımlanıyor.  Düşbilgisi ( Çocuklar için şiirler – Kora yayın / 1998), Ağıdım Kuşlara Kalır ( Şiirler – Kora Yayın / 1999), En Hakiki Hayat Hikâyeleri ( Deneme / Anlatı,  Berfîn Yayınları – 2004),  Okuntu ( Şiirler – Kora Yayın / 2006) adlı yapıtları var. Yazıyor.